Đặt vấn đề và mục tiêu nghiên cứu: Dinh dưỡng điều trị đã đem lại những hiệu quả nhất định cho trẻ tràn dịch dưỡng chấp màng phổi sau phẫu thuật tim. Tuy nhiên, rất ít nghiên cứu ở Việt Nam trước đây xem xét hiệu quả của các phương pháp dinh dưỡng điều trị ở bệnh nhi này một cách toàn diện, đồng thời trước năm 2022 cũng chưa có hướng dẫn cụ thể về thực hành dinh dưỡng cho nhóm trẻ mắc bệnh lý này. Hiện tại, Bệnh viện Nhi Trung ương đã xây dựng quy trình “Dinh dưỡng điều trị tràn dịch chấp màng phổi ở trẻ em” số 1735/CT – BVNTW phê duyệt ngày 29/7/2022. Xuất phát từ thực tế trên, nghiên cứu này nhằm bước đầu đánh giá kết quả của quy trình trên trong điều trị tràn dịch dưỡng chấp sau phẫu thuật tim.
Đối tượng và Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang được thực hiện tại Bệnh viện Nhi Trung ương (VNCH) từ tháng 01/2022 đến tháng 9/2023. Trong thời gian này, có 40 trẻ đủ tiêu chuẩn chẩn đoán tràn dịch dưỡng chấp màng phổi sau phẫu thuật tim.
Kết quả và phát hiện chính: Tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ tràn dịch dưỡng chấp màng phổi sau phẫu thuật tim còn ở mức khá cao, trong đó SDD thể nhẹ cân và thể gầy còm chiếm tỷ lệ cao nhất (40,7%). Khoảng gần một nửa số trẻ tràn dịch dưỡng chấp màng phổi sau phẫu thuật tim có tình trạng thiếu vitamin D. Thiếu các vi khoáng chất khác như: sắt, kẽm, phospho, magie cũng còn ở mức cao. Đa số trẻ đều thiếu hụt ít nhất 1 vi chất (77,8%). Hầu hết trẻ được điều trị bằng phương pháp MCT-diet hay TPN đều đạt kết quả tốt, chỉ có 1 trẻ thất bại cần can thiệp xâm lấn và 1 trẻ tử vong, xin về. Với nhóm ban đầu sử dụng MCT-diet tỷ lệ đáp ứng là 90,3%. Đa số trẻ được nuôi dưỡng bằng TPN có thể chuyển về MCT-diet sau 1 tuần. Dinh dưỡng điều trị giúp hạn chế những điều trị xâm lấn không cần thiết. Các yếu tố nguy cơ tiềm ẩn dẫn đến kết quả không tốt là phẫu thuật tim hở, thời gian chẩn đoán ≥ 7 ngày, sử dụng TPN và hạ albumin máu.
Kết luận và kiến nghị: Cần phải thường xuyên đánh giá tình trạng dinh dưỡng và tình trạng thiếu các vi chất dinh dưỡng ở trẻ tràn dịch dưỡng chấp màng phổi sau phẫu thuật tim để có những can thiệp kịp thời và nên bổ sung sớm chế độ ăn giàu MCT cho trẻ trừ khi có chống chỉ định nuôi ăn đường tiêu hóa.
